NORWEGIA. Informacja o stosunkach gospodarczych z Polską
Informacje ogólne
powierzchnia: | 324 220 km2 | |
ludność: | 5 002 942 | |
głowa państwa: | Król: Harald V | monarchakonstytucyjny od stycznia 1991 r. |
premier | pani Erna Solberg | od października 2013 |
minister paliw i energii | pan Tord Lien | od października 2013 |
minister handlu i przemysłu | pani Monica Mæland | od października 2013 |
minister spraw zagranicznych | pan Børge Brende | od października 2013 |
Ambasador Królestwa Norwegii w Polsce | pan Karsten Klepsvik | |
Ambasador RP w Norwegii | pan Stefan Czmur |
Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne gospodarki norweskiej (zmiana w %):
Wyszczególnienie | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 |
Produkt Krajowy Brutto | -1,3 | 0,7 | 1,2 | 2,9 | 0,6 |
Konsumpcja prywatna | 0,0 | 3,6 | 2,7 | 3,0 | 2,1 |
Konsumpcja publiczna | 5,8 | 2,2 | 2,5 | 1,8 | 1,6 |
Nakłady brutto na środki trwałe: | -8,3 | -8,9 | 9,3 | 8,3 | 8,7 |
– gospodarka lądowa | – | -2,0 | 5,2 | 4,5 | 4,7 |
– sektor ropy i gazu | – | -7,6 | 12,5 | 14,5 | 18,0 |
Eksport ogółem: | -4,5 | 4,14 | 0,4 | 1,1 | -3,9 |
w tym: – ropa i gaz | – | 4,0 | -1,9 | 0,7 | -7,3 |
– towary tradycyjne | – | 7,9 | 1,3 | 1,7 | 0,8 |
Import ogółem: | -10,4 | -0,7 | 6,5 | 2,3 | 2,5 |
w tym: – towary tradycyjne | – | -0,3 | 5,7 | 2,4 | 2,5 |
Zatrudnienie: | – | -0,18 | – | 2,2 | – |
Stopa bezrobocia | 3,2 | 3,6 | 3,3 | 3,2 | 3,5 |
Inflacja (CPI) | 2,1 | 2,78 | 1,5 | 0,7 | 2,1 |
Polsko-norweskie obroty towarowe
w mln EUR
2012 | 2013 | Dynamika2012=100 | 2014(I – II) | |
Eksport | 2 439,4 | 3 080,3 | 126 | 577,0 |
Import | 2 200,8 | 2 927,8 | 133 | 249,4 |
Obroty | 4 640,2 | 6 008,1 | 129 | 826,4 |
Saldo | 238,6 | 152,6 | * | 327,6 |
1. Aktualna sytuacja gospodarcza
Królestwo Norwegii jest monarchią konstytucyjną o powierzchni 324 220 km². Według konstytucji, król ma szeroką władzę, m.in. wybiera Radę Państwa, egzekwuje podatki, mianuje wszystkich urzędników cywilnych, kościelnych i wojskowych, jest naczelnym dowódcą sił lądowych i morskich, ma też prawo łaski. W rzeczywistości władza wykonawcza spoczywa jednak w rękach rządu, na czele którego stoi premier. Liczba ludności: 4,6 mln. Średnia gęstość zaludnienia wynosi 14,7 mieszkańca na 1 km². Norwegia jest wysoko rozwiniętym krajem przemysłowym. Gospodarka Norwegii oparta jest w głównej mierze na bogactwach naturalnych takich jak ropa naftowa i gaz, których złoża odkryto w 1977r. na szelfie Morza Norweskiego i Północnego oraz ryby. Lokomotywą wzrostu gospodarczego Norwegii są również inwestycje i konsumpcja prywatna. Gospodarka norweska jest kombinacją wolnego rynku i interwencjonizmu państwowego (państwo kontroluje sektor wydobycia i przetwórstwa ropy naftowej). W referendach zorganizowanych w 1972 i 1994r. obywatele Norwegii odmówili członkostwa ich kraju w Unii Europejskiej.
Rok 2008 był rokiem ostrego wyhamowania norweskiej gospodarki po 4 latach najszybszego w historii wzrostu. Rok 2010 dzięki dużej mobilności norweskiej gospodarki, wysokiej i stałej nadwyżce budżetowej, utrzymaniu inwestycji publicznych na wysokim poziomie oraz prac na Norweskim Szelfie Kontynentalnym był rokiem powrotu gospodarki na ścieżkę wzrostu. Norwegia jest jednym z najmniej dotkniętym kryzysem krajów w Europie i na świecie. Po odnotowaniu w 2009 roku ujemnego tempa wzrostu na poziomie -1,3%, w roku 2010 wskaźnik tempa wzrostu wyniósł 0.7%, w 2011 r. 1.2%, a na koniec 2012 r. 2.9%.
W 2013 r. obserwowano spowolnienie tempa wzrostu gospodarczego Norwegii do 0,6% w skali roku. Głównym źródłem ograniczenia poziomu aktywności gospodarczej był spadek po stronie popytu zagranicznego, w największym stopniu obejmujący zapotrzebowanie na ropę i gaz. Z drugiej strony bardzo pozytywnym wkładem we wzrost PKB wykazał się popyt krajowy, który napędzany był zarówno przez rosnące wydatki konsumpcyjne jak i inwestycyjne.
0,6% wzrost gospodarczy Norwegii w 2013 r. osiągnięty został przy relatywnie wysokim poziomie przyrostu cen. Inflacja osiągnęła bowiem poziom 2,1%. Bezrobocie wzrosło jedynie nieznacznie, osiągając poziom 3,5%. Kolejny rok utrzymuje się nadwyżka dochodów nad wydatkami z budżetu.
2. Podstawy prawno-traktatowe polsko-norweskiej współpracy gospodarczej
Od momentu wejścia Polski do UE, tj. od 1 maja 2004r. współpraca gospodarcza realizowana jest na podstawie Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG) wraz z poprawkami wynikającymi z rozszerzenia EOG o 10 krajów nowo przystępujących (Protokół do EOG w sprawie rozszerzenia wszedł w życie 6 grudnia 2005r.) oraz Umowy między Europejską Wspólnotą Gospodarczą (EWG) a Królestwem Norwegii o wolnym handlu, podpisanej 14 maja 1973 r.
Od 1 stycznia 2007r. obowiązuje prowizorycznie Protokół do EOG w sprawie rozszerzenia EOG o Republikę Bułgarii i Rumunię.
Nie straciły ważności bilateralne umowy między Polską a Norwegią , których nie obejmuje kompetencja Wspólnoty, w tym:
– Konwencja między RP a Królestwem Norwegii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, podpisana we wrześniu 2009r. Nowa umowa została ratyfikowana i weszła w życie w maju 2010r. z zastosowaniem do dochodów osiągniętych od 1 stycznia 2011r.
– Umowa o wzajemnym popieraniu i ochronie inwestycji, z maja 1990r.
3. Polsko-norweskie obroty towarowe – struktura
Norwegia jako rynek docelowy dla polskich produktów w 2013 r. zajęła 15 miejsce pod względem eksportu z Polski oraz 14 pod względem importu do Polski.
Dominujące pozycje w polskim eksporcie do Norwegii w 2013r. stanowiły:
1). Liniowce pasażerskie, łodzie wycieczkowe, promy, statki towarowe, barki oraz podobne jednostki pływające, do przewozu osób lub towarów – 28,4%
2). Holowniki i pchacze – 8,5%
3). Konstrukcje (z wył. bud. prefabr. obj. poz. 9406) i części konstrukcji (np. mosty i części mostów, wrota śluz, wieże, maszty kratowe, dachy, szkielety dachów, drzwi i okna, ramy do nich, progi, okiennice, balustrady, filary i kolumny – 7,7%
4). Pozostałe jednostki pływające, włączając okręty wojenne i łodzie ratunkowe, inne niż łodzie wioślarskie – 3,7% '8431
5). Części nadające się do stosowania wyłącznie lub głównie dla sprzętu mechanicznego służącego do podnoszenia, przenoszenia i przemieszczania towarów (podnośniki, dźwigi, spychacze, etc…) – 3,1%
6). Pojazdy mechaniczne do przewozu dziesięciu lub więcej osób razem z kierowcą – 2,7%
7). Statki rybackie; statki-przetwórnie oraz pozostałe jednostki pływające, do przetwarzania lub konserwowania wyrobów rybołówstwa – 2,7%
8). Pojazdy samochodowe do transportu towarowego – 2,7%
9). Koks i półkoks, z węgla, węgla brunatnego (lignitu) lub torfu, nawet aglomerowany; węgiel retortowy – 1,9%
’10). Wyroby stolarskie i ciesielskie dla budownictwa, z drewna, włącznie z drewnianymi płytami komórkowymi, połączonymi płytami parkietowymi, dachówkami i gontami – 1,6%
Dominujące pozycje w polskim imporcie z Norwegii w 2013r. stanowiły:901
1). Liniowce pasażerskie, łodzie wycieczkowe, promy, statki towarowe, barki oraz podobne jednostki pływające, do przewozu osób lub towarów – 20,5%
2). Ryby świeże lub schłodzone, z wyłączeniem filetów rybnych oraz pozostałego mięsa rybiego objętego pozycją 0304:- 17,7%
3). Oleje ropy naftowej i oleje otrzymywane z minerałów bitumicznych, surowe – 17,1%
4). Holowniki i pchacze – 9,7%
5) Aluminium nieobrobione plastycznie 1- 5,3%
6). Latarniowce, statki pożarnicze, pogłębiarki, dźwigi pływające i pozostałe jednostki pływające, których zdolność żeglugowa ma drugorzędne znaczenie wobec ich podstawowej funkcji; pływające doki; pływające lub podwodne platformy wiertnicze – 4,2%
7). Żelazostopy – 2,4%
8). Statki rybackie; statki-przetwórnie oraz pozostałe jednostki pływające, do przetwarzania lub konserwowania wyrobów rybołówstwa – 2,4%
9). Filety rybne i pozostałe mięso rybie (nawet rozdrobnione), świeże, schłodzone lub zamrożone – 2,1%
10). Ryby zamrożone, z wyłączeniem filetów rybnych oraz pozostałego mięsa rybiego – 1,5%
4. Inwestycje norweskie w Polsce
Wg danych NBP łączna wartość kapitału zainwestowanego przez firmy norweskie w Polsce wyniosła na koniec 2012 r. 810,3 mln EUR. W 2011 r. było to 709 mln EUR.
Wg danych Głównego Urzędu Statystycznego na koniec 2012 r. funkcjonowało w Polsce 369 spółek z udziałem norweskiego kapitału. Wartość zagranicznych inwestycji tych firm, liczona wg metodologii GUS, wyniosła 1,1 mld PLN, co stanowiło 0,59% kapitału zagranicznego ogółem.
Norweskie inwestycje w Polsce koncentrują się w przemyśle spożywczym, budownictwie i energetyce. Wśród największych inwestorów norweskich znajdują się: Aluko AS (producent szkła), Elopak (produkcja wyrobów gumowych i plastikowych), Euro Terminal AS (transport), Firmus AS (wyroby z drewna), Gjovik Maskinering Od Montasje Utland A/S (motoryzacja), Istrail AS (transport), Jakob Hatteland bygg AS (wyroby elektryczne), Klaveness Skofabrikk (wyroby skórzane), Kongsberg Automotive (części zamienne do samochodów), Mielno Holding AS (budownictwo), Nevion (transport), „NO-PO” AS (art. spożywcze), Norgips (producent płyt gipsowo-kartonowych), Orkla Press (papier), Qubus Hotel System (sieć hoteli), Rieber and Son ASA (art. spożywcze i tytoniowe), Statoil (sprzedaż hurtowa i detaliczna), Wenaasgruppen AS (hotele i restauracje), Yara International ASA (sprzedaż hurtowa i detaliczna).
Największym inwestorem norweskim w Polsce jest Pension Fund Global, inwestujący środki pozyskiwane jako dochody z tytułu wydobycia węglowodorów (gaz, ropa naftowa) na norweskim szelfie kontynentalnym. Inwestor ten nie został ujęty na powyższej liście, ponieważ jest on typowym funduszem lokującym kapitał w inwestycje portfelowe, które nie mają charakteru bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Wartość inwestycji Funduszu w Polsce na koniec roku 2013 wynosiła 7,4 mld NOK (5,8 mld NOK w 2012 r.) w 83 inwestycjach. Biorąc pod uwagę fakt, że kapitalizacja wszystkich spółek obecnych na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych wyniosła w całym 2013 r. ok. 840 mld PLN, to udział Pension Fund Global wyniósł w niej ok. 0,9%.
5. Inwestycje polskie w Norwegii
Wartość polskiego kapitału zainwestowanego w Norwegii na koniec 2012 r. wyniosła 1 mld 261,3 mln EUR. W 2011r. było to 1 mld 100,2 mln Euro. Największymi polskimi inwestorami w Norwegii są firmy:
LOTOS Exploration&Production Norge AS (wydobycie węglowodorów),
PGNiG Norway AS (wydobycie węglowodorów),
Solaris Bus&Coach S.A. (autobusy)
PolimexMostostal S.A./Torpol Sp. Z o.o. (wykonawca robót torowo-trakcyjnych).
6. Dostęp do rynku.
Wzajemny handel pomiędzy Polską a Norwegią po naszej akcesji do UE opiera się na Umowie o Europejskim Obszarze Gospodarczym wraz z poprawkami wynikającymi z rozszerzenia EOG o 10 krajów nowo przystępujących. Umowa wraz z poprawkami jest stosowana prowizorycznie od 1 maja 2004r.
W związku ze zmianą reżimu handlowego w handlu z Norwegią, wynikającą z akcesji Polski do UE:
– w odniesieniu do handlu artykułami przemysłowymi z Norwegią, to jego zasady zostały w ramach Umowy o wolnym handlu Polska-EFTA wynegocjowane na wzór umów o wolnym handlu jakie Unia Europejska zawarła z państwami EFTA (w przypadku Norwegii na wzór Umowy o EOG) tzn. bezcłowy dostęp do wzajemnych rynków. Dzięki temu Polska stając się członkiem Unii Europejskiej zachowała taki sam reżim handlowy z Norwegią, jaki obowiązywał przed akcesją, czyli pełną liberalizację wzajemnego handlu artykułami przemysłowymi. W tym zakresie nie wystąpił problem przenoszenia koncesji.
– w odniesieniu do handlu artykułami rolnymi strona polska w ramach negocjacji w sprawie rozszerzenia Europejskiego Obszaru Gospodarczego przyjęła warunki handlu artykułami rolnymi przetworzonymi określone w Protokole 2 i Protokole 3 Umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym. Są one zbliżone do warunków określonych Protokołem A do Umowy o wolnym handlu Polska-EFTA. W odniesieniu do handlu artykułami rolnymi nieprzetworzonymi to w ramach Umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym został utworzony dodatkowy kontyngent dla UE obejmujący częściowo koncesje jakie strona polska otrzymała jednostronnie od Norwegii.
– w odniesieniu do handlu artykułami rybnymi wzajemny handel UE – Norwegia został rozszerzony o kontyngent wynegocjowany w ramach rozszerzenia EOG. Dodatkowy kontyngent przyznany jest jednak wszystkim członkom UE.
Handel między Polską a Norwegią w nowym reżimie handlowym nadal rozwija się w szybkim tempie, a nasza akcesja do UE nie utrudnia wzajemnych warunków handlu.
Polska konsekwentnie w dalszym ciągu będzie podejmować, na różnych szczeblach UE, działania na rzecz liberalizacji warunków importu ryb na obszar UE i zapewnienia dostępu do tradycyjnych źródeł jego zaopatrzenia dla Polski.
Jednym z elementów Układu o utworzeniu Europejskiego Obszaru Gospodarczego jest przyznanie Polsce, podobnie jak i innym nowym krajom UE, środków finansowych w ramach tzw. Mechanizmu Finansowego EOG oraz tzw. Norweskiego Mechanizmu Finansowego. Darczyńcami są trzy państwa EFTA (Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu) – Norwegia, Islandia i Lichtenstein, które razem z UE współtworzą Europejski Obszar Gospodarczy. W zamian za korzystanie ze swobód jednolitego rynku, kraje te zobowiązały się udzielić pomocy finansowej najuboższym państwom członkowskim UE.
7. Polskie placówki ekonomiczno-handlowe
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Oslo
Uranienborg Terrasse 11
0351 Oslo 3 Norway
Tel: : (00 472-2) 60 24 48, 60 24 49
Fax: (00 472-2) 56 53 81
E-mail: oslo@mg.gov.pl
Strona internetowa: http://www.oslo.trade.gov.pl
Wydział Polityczno – Ekonomiczny Ambasady RP w Oslo
Olav Kyrres Plass 1
0244 Oslo Norway
Tel: (0047) 24 110 850/851/852/870
Fax: (0047) 22 444 839
E-mail: oslo.info@msz.gov.pl
Strona internetowa: http://www.oslo.msz.gov.pl
Źródło: materiały pochodzą ze strony mg.gov.pl
Fot: freeimages.com